Lực lượng trống đồng cổ hủ nhất
PGS-TS Lại Văn Tới, người gắn bó với tìm hiểu Cũ kĩ Loa hàng chục năm nay, nhớ rõ trống đồng Cổ hủ Loa đã được tậu thấy như thế nào. “Trống được sắm thấy ở Mả Tre, xóm Chi nhánh, phường Cũ kĩ Loa, H.Đông Anh, Thủ đô. Có một gò đất cao, khi người ta hạ đất xuống để làm ruộng thì trống hình thành. Trong trống còn có hơn 200 hiện vật văn hóa Đông Sơn nữa. Xung quanh không có tầng văn hóa, vì trống đồng thường là vật quý người ta chôn giấu của”, ông Tới cho nhân thức. Lúc đó là năm 1982.
Chiếc trống khi đó nằm ngửa, chứa trong lòng nó cả bộ sưu tập lưỡi cày đồng gồm 30 chiếc. Bộ sưu tập này có 3 kiểu chính là lưỡi cày hình tim, hình bầu dục và gần hình tròn. Những chiếc lưỡi cày màu xanh rỉ đồng có niên đại trong khoảng thời Đông Sơn...
Các nghiên cứu khảo cũ rích cho nhân thức trống rất đẹp. Chính giữa mặt trống là hình sao nổi 14 cánh, trang trí họa tiết lông công xen giữa các cánh. Vành thứ 6 phân thành nhị nửa giống nhau. Có họa hình người hóa trang, mái ấm cong hình thuyền có chim đậu, có hình nhà sàn đối xứng nhau qua tâm trống, trong mỗi nhà sàn có 3 người. Mỗi ngôi nhà sàn có dàn trống nằm sát bên phải. Cũng có chuồng xí mùa nằm đối xứng trên mặt trống...
GS Hà Văn Tấn bình chọn đây là một chiếc trống đồng có thể xếp tham gia hàng ngũ trống xuất hiện sớm nhất hiện thời.
Hàng chữ khó khăn đọc
Trống Cũ rích Loa có một hàng chữ được đúc nổi. Theo TS Nguyễn Việt, Trọng tâm tiền sử Đông Nam Á, những dòng minh văn này là nhân tố các học giả rất ân cần. Năm 1982, hội thảo khoa học lớn đã được đơn vị để đánh giá và suy tôn hiện vật này cũng như trị giá của tòa thành Cổ Loa lịch sử. Mặc dù vậy, phải đến 10 năm sau mới có những kiến giải trước tiên về hàng chữ này, mở màn là giải nghĩa của học giả Nguyễn Duy Hinh.
“Tựu trung lại các quan niệm đều hợp nhất ở đánh giá rằng minh văn biên chép về trọng lượng và sức chứa của trống”, ông Việt cho nhân thức. Cũng theo ông Việt, GS Diệp Đình Hoa, PGS-TS Trịnh Sinh và ông khi ấy cho rằng chữ chính giữa trống là Tây Vu. Dòng chữ có tức là chiếc trống thứ 48 của tộc Tây Vu.
Ông Việt giải nghĩa, Tây Vu là tên bộ tộc lớn sau biến thành tên một huyện lớn dưới thời Tây Hán. Tây Vu cũng là cách thức ghi biến âm của nhóm tộc người mà tục truyền Thục Phán khiến thủ lĩnh. Tộc này đã cấu kết với Lạc Việt - Văn Lang của các vua Hùng thành nhà nước Âu Lạc cuối thế kỷ 3 trước Công nguyên. Việc nhận thấy trống Tây Vu trong thành Cổ hủ Loa của An Dương Vương Thục Phán chứa đầy vũ trang và đồ đồng Đông Sơn cũng rất logic.
Tất nhiên, ông Việt cho biết, năm 2011, có một cách đọc khác về dòng minh văn do nhà phân tích người Nhật tên Ba Hyu đưa ra. Ông này đã đọc dòng minh văn thành “Chiếc trống đồng thứ 48 của Việt tộc, nặng nhị trăm tám mươi mốt cân”. 281 cân hồi đó tương đương 72 kg hiện nay là trọng lượng thực của trống.
Sức sống văn hóa Đông Sơn
Song mặc dầu ý nghĩa của dòng chữ đó như thế nào, nhân tố không thay đổi là việc số đông những đồ đồng đó là một tổ thích hợp thuộc văn hóa Đông Sơn. “Không nghi ngờ gì nữa. Đây là thời điểm tốt để chúng ta mày mò về sinh khí của văn hóa Đông Sơn”, GS Tấn đánh giá. Theo ông Tấn, luyện kim bao giờ cũng có ý nghĩa động lực và cách mạng trong các tiến bộ. Việc phát hình thành đội ngũ đồ đồng Cũ rích Loa cùng các truất phế phẩm đã chứng minh rằng đồ đồng được đúc tại chỗ. Hàng vạn mũi tên Cổ Loa sắm được lúc trước cũng nói lên yếu tố đó. Thực ra những người thợ đúc Đông Sơn ở Cũ kĩ Loa chỉ tiếp diễn phát triển nghề đúc đồng đã có từ sớm ở khu vực này. Ở di chỉ Đình Tràng Cũ rích Loa, khảo cổ hủ học đã sắm được một mảnh khuôn đúc bằng sa thạch thuộc giai đoạn Gò Mun. Tương tự, Cũ rích Loa trong khoảng rất sớm đã là một trọng tâm đúc đồng.
PGS-TS Lại Văn Tới cho nhân thức: “Trong đất nước cổ đầu tiên là Văn Lang Âu Lạc thì đã mua thấy trống Hy Cương của Văn Lang là trống đồng to, đẹp. Với non sông Âu Lạc thì đã sắm được trống Cổ lỗ Loa. Trống can dự tới vương quyền, thần quyền và những thủ lĩnh phú quý, những người có uy tín trong đồng đội. Họ có thể vừa là thủ lĩnh quân sự vừa là thủ lĩnh luyện kim”.
PGS-TS Trịnh Sinh đánh giá, bên cạnh tính năng chính là âm nhạc, biểu trưng quyền uy, tới công đoạn đầu Công nguyên, một số trống mà Cũ rích Loa là chả hạn đã mang thêm công dụng phụ là đồ đựng, dù rằng là đồ đựng quý giá. Thực tế, trống đồng ngay thời điểm trước Công nguyên đã mang phổ quát công dụng khác ban sơ như tài liệu khảo cổ lỗ học cho thấy: đựng ốc tiền (mộ Thạch Trại Sơn, Vân Nam), làm cho cỗ ván (tuyển mộ Tây Lâm, Quảng Tây), cưa ra làm án ba chân...
Cũng theo ông Sinh, dù rằng niên đại chôn trống Cổ lỗ Loa muộn, chí ít sau khi nhà Hán xâm lăng nước ta, nhưng đồ đồng chôn theo tuyệt đại nhiều phần là đồ đồng Đông Sơn. “Nhân tố đó chứng tỏ sức sống Đông Sơn ở thời điểm này vẫn còn mãnh liệt. Người Việt cũ rích không bị nhà Hán đồng hóa nhanh như nhiều người tưởng”, ông Sinh phân tích.
Trinh Nguyễn
Xem thêm: đồ bơi 1 mảnh
No comments:
Post a Comment