Chuyện ít biết về Sài Gòn xưa: Săn thú hoang đầu thế kỷ 20 | Văn hóa

Người Pháp thường công ty đi săn thú trong rừng gần Sài Gòn. Những người Pháp ở Sài Gòn, Biên Hòa và Tây Ninh cũng đi săn bằng xe hơi đêm hôm dọc trên đường nối Sài Gòn với miền Đông, thuận lợi bắn các con thú ra ăn cỏ dọc trục đường bị đèn xe chiếu. Ở những cánh rừng giữa Biên Hòa, Bà Rịa thực dân địa phận Long Thành là nơi săn bắn thú đủ loại, hoặc đi săn chim, cò ở Gò Công. Từ khoảng năm 1889 đã có rộng rãi người đi săn ở ngoại thành Sài Gòn và săn bắt được cả beo.

Ngày 21.3.1891, nhân thời điểm hoàng tử Nga Nicolas II (sau này là vị vua sau cùng của Nga trước Cách mệnh Bốn tuần Mười) kẹ Sài Gòn trên phố du lãm nhiều nơi ở Á châu (Xiêm, Nhật, Hồng Kông, Ấn Độ, Tích Lan), chính quyền thực dân địa Pháp ở Sài Gòn có đơn vị cho hoàng tử đi săn nhưng lấy nai, hươu từ Sở thú Sài Gòn rồi thả vào rừng ở Thủ Dầu Một để hoàng tử dễ ợt săn được. Trong những ngày hoàng tử viếng thăm có dạ tiệc ở dinh Thống đốc do Toàn quyền Piquet chiêu đãi, dạ vũ trên tàu hải quân La Loire, xem vở opera Giroflé-Girofla ở rạp hát, tới Hàng quán Lớn xem múa lân ở rạp người Hoa... và đi săn.

Trong nghị định về điều hành quản lý săn bắn ở Nam kỳ được ban hành ngày 11.3.1926, ngoài các thú được kiểm soát an ninh và cấm sắm sửa vật phẩm từ thú như da, thú tội... thì săn bắn được chuẩn y trong mọi thời điểm, không cần giấy phép và không giới hạn số lượng các quái thú được coi là phiền nhiễu, bất lợi như: cọp, beo, mèo rừng, chó hoang dã, chó ngao, chồn đen, chồn sóc, chồn hôi, sóc, chồn hương, đại bàng, chim ưng, chim bồ cắt, diều hâu, kền kền, quạ, bìm bịp, trăn... Săn bắn các thú khác như voi, tê ngưu, bò tót, bò và trâu rừng thì phải có giấy phép (loại A), trị giá trong một năm, đóng lệ phí 120 đồng, chỉ được săn tối đa 2 voi, 2 tê giác, 2 bò tót, 4 trâu rừng, 4 bò rừng và phải chịu thuế phụ thu 40 đồng mỗi con (trừ trâu, bò rừng là 20 đồng mỗi con).

Hoàng tử Thụy Điển Wilhem ké Sài Gòn, Nam kỳ tham gia năm 1912 và tham dự một chuyến đi săn gần Sài Gòn đã viết: “Tôi dám nói chắc, có một nơi nữa như là thiên đường của săn bắn, trong ngành các thú lớn, mà có thể cam kết so sánh được với vùng hoang dã ở Phi châu, đó là Nam kỳ và Trung kỳ ở bán đảo Viễn Ấn. Nơi đây voi hoang dại vẫn còn chuyển động hòa bình trong những cánh rừng mà nhiều phần chưa bao giờ loài người heo hút đến; nơi đây có hàng ngàn trâu bò rừng giương những sừng cong của chúng trên đầu ngọn cỏ cao trong những cánh đồng, hăm dọa bất kỳ ai tới xâm phạm lãnh địa đồng cỏ của chúng. Nơi đây các con tê giác da dầy đi trên các con đường ẩn xuyên qua rừng dây lá dầy đặc, và cọp, beo với chân mềm ẩn hiện trong rừng ít ánh sáng, nằm chờ phục kích các con mồi, trong lúc các con khỉ khiêu vũ trong khoảng cành này qua cành khác. Quả đât loài chim cũng hiện diện hồ hết, từ con công màu lòe loẹt cho tới các con két kêu la, con chim mỏ kèn xấu xí, hay con chim địa đàng đặc sắc”.

Wilhem cũng nói tới những vùng phổ biến quanh co Sài Gòn và ngay cả vùng rất cận Sài Gòn có đầy đủ muông thú mà ông thấy hay được cho biết qua các chuyến đi: “Trên rất nhiều sốt ruột, đương nhiên, là cọp mà con người gặp gỡ nạn toàn bộ, nhất là những người bạn dạng xứ, nhưng các con voi cũng gây nhiều phiền toái, khác lạ là trên các tuyến đường xe lửa. Bí quyết đây không lâu, một trong những quái thú lớn lao này đã làm một xe lửa trơ thổ địa con đường rầy và lật đi một phần. Đúng thật là con voi đã bị đụng chết bởi cú sốc này, nhưng trong khoảng đó trở đi các xe lửa chỉ còn chạy ban ngày mà thôi”.

Còn đây là đoạn trích từ sách Continental Saigon xuất bản năm 1976 của ông Philippe Franchini, chủ nơi nghỉ ngơi Continental ở Sài Gòn: “Sau hoàng tử Pháp Henri d’Orléans, thì hoàng tử Waldemar của Đan Mạch, kế đó là ông hoàng Pháp Montpensier tới Sài Gòn, họ đều bị hấp dẫn bởi đi săn thú. Heo rừng, nai đực cao, nai con chạy rông chỉ vài cây số bí quyết thủ đô Nam kỳ (Sài Gòn). Trong vùng Thủ Đức, người ta nghe từ rừng tiếng tù và săn và tiếng đồng minh chó săn sủa. Kinh ngạc bởi những cách thức săn bắn này, người Việt nhanh lẹ chạy mất tích vì họ sợ chính họ có thể trở thành vật bị săn. Những tai nạn xảy ra phổ thông. Những con cọp và beo cũng thường tới rừng này và khi chúng tới thì cả bọn chó săn đều chạy hết”.

Ông hoàng Montpensier ở VN một thời điểm khá lâu, ông thích đi săn bắn nên rất thông thạo các nơi đi săn. Chính ông là người đã mời hoàng tử Thụy Điển Wilhem đi săn trong lúc Wilhem và vợ là công chúa Maria Pavlovna ghé Đông Dương để thăm viếng Angkor trong chuyến đi du lịch các nước Á châu. Wilhem vì ham mê săn bắn nên sau khi thăm quốc vương Cam Bốt Sisowath, đã để bà xã và phái bộ đi Angkor còn ông và một thân tín tên Lewenhaupt trở về Sài Gòn bằng tàu, bỏ lỡ cuộc thăm viếng Angkor để được đi săn cùng ông hoàng Montpensier.

Nguyễn Đức Hiệp
(Trích trong khoảng Sài Gòn - Mini Lớn, Thể Thao và báo chí trước 1945, NXB Văn hóa - Văn nghệ)

Xem thêm: shop đồ bơi